• TÜİK’in verilerine göre reformun uygulandığı ilk üç yıl içinde halkın sağlık harcaması yüze 92.3 arttı. Halkın faturasındaki artış devletin 1.5, özel sektörün ise 2 katı.
• SSK’NIN YÜKÜ ARTTI – Cari sağlık harcamaları içinde SSK’nın payı 7 puan birden artarak yüzde 30.2’ye çıktı. Vatandaşın payı ise yüzde 20.2’den yüzde 23.9’a yükseldi.
• DÖRTTE BİRİ AİLE BÜTÇESİNDEN – Üç yılda yatırımlar dahil kişi başına sağlık harcaması 281.3 TL artarak 724.6 liraya yükseldi. Bu artışın 72.8 TL ile yüzde 25.9’u ailelerin cebinden çıktı.
Şubat 2005’te çıkartılan yasayla uygulamaya giren “sağlık reformu”, vatandaşın sağlık harcamalarının devletten de, özel sektörden de daha fazla artmasına yol açtı. SSK hastanelerinin Sağlık Bakanlığı’na devredilmesiyle başlayan ve genel sağlık sigortası sistemi ile sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştıracağı öne sürülen yeni sistem, vatandaşın sağlık faturasını üç yıl içinde yüzde 92.3 artırdı. Oysa aynı dönemde TÜİK’in 2007 yılını kapsayan en son verilerine göre cari sağlık harcamaları 2004-2007 arasında kamuda yüzde 55.9, özel sektörde yüzde 46.8 arttı. Böylece vatandaşın sağlık harcamalarındaki artış oranı, özel sektörün iki katını, devletin ise 1.5 katını buldu.
Vatandaşın sağlık harcamalarındaki artışta nüfus ve enflasyonun etkisi, toplam artış oranı ile kıyaslanamayacak kadar düşük bir düzeyde. 2004-2007 arasında nüfus yüzde 3.72, sağlık ürün ve hizmetlerindeki enflasyon ise yıllık ortalamalara göre yüzde 4.02 ile sınırlı kaldı.
Sağlıktaki üç yıllık enflasyon hesaba katıldığında vatandaşın harcamasındaki reel artış, yüzde 84.9’ü buluyor. Nüfus artışı hesaba katıldığında vatandaşın kişi başına sağlık harcaması, yüzde 85.4 arttı. Hem enflasyon, hem de nüfus artışı birlikte dikkate alındığında vatandaşın kişi başına sağlık harcamalarındaki reel artış yüzde 78.2’yi buluyor.
ASGARİ ÜCRETTEKİ ARTIŞIN 2.5 KATI
Ailelerin kişi başına sağlık harcamasındaki artış oranı, asgari ücretteki artış oranının 2.5 katını buldu. Maaşını ay sonunda alan bir asgari ücretlinin 2004 yılı içinde eline ayda ortalama 302.97 TL geçerken, bu miktar 2007’de 407.86 TL’ye çıktı. Asgari ücretteki yüzde 34.62’lik artışa karşın ailelerin kişi başına sağlık harcaması yüzde 85.38’e ulaştı.
3 yıllık sürede 4 kişilik bir ailenin toplam sağlık harcaması 291 TL artarak 341 liradan 632 liraya ulaştı. Reform öncesinde 4 kişilik bir ailenin aylık ortalama sağlık harcaması 28.4 lira iken, 2007’de 52.7 liraya yükseldi. Üç yılda ortalama asgari ücrette gerçekleşen 104.89 liralık artışın 24.27 lirasını tek başına sağlıktaki artış götürdü. 4 kişilik bir aile 2004’te asgari ücretin yüzde 9.38’ini sağlığa harcıyordu, 2007’de bu oran üçte bir artarak yüzde 12.92’ye çıktı.
SAĞLIK REFORMU, SSK’YI FENA ÇARPTI
TÜİK verileri, sağlık reformunun Emekli Sandığı ile Bağ-Kur’un faturasını düşürürken, SSK’nın faturasını olağanüstü artırdığını ortaya koydu. 2004-2007 arasında cari sağlık harcamaları Emekli Sandığı’nda yüzde 23.3, Bağ-Kur’da yüzde 26.7 düşerken, SSK’nın faturası yüzde 111.4 arttı. Hastaneleri elinden alınarak Sağlık Bakanlığı’na devredilen SSK’nın hastane harcamaları yüzde 81.6 yükseldi. İlaç üretimi ve toplu ilaç alım imkanı ortadan kaldırılan SSK’nın ilaç faturası ise adeta patlama yaparak yüzde 155.2 arttı.
Sosyal güvenlik sisteminin toplam cari sağlık harcaması artışı, yüzde 44.4 ile yüzde 62.5 olan genel artışın altında kaldı. Ancak bu Emekli Sandığı ile Bağ-Kur’un harcamalarındaki düşüş sayesinde gerçekleşti ve sistemin yükü SSK’nın üzerine kaydı.
AİLENİN HASTANE VE DOKTOR HARCAMASI KATLANDI
2004-2007 arasında vatandaşın sağlık harcamaları içinde en yüksek oranlı artış yüzde 152.5 ile hastane harcamalarında meydana geldi. Doktor ve ayakta bakım harcamaları yüzde 101.2, ilaç ve tıbbi bakım harcamaları ise yüzde 72.8 arttı. 4 kişilik bir ailenin doktor harcaması 3 yılda 114 TL artarak 235 liraya, ilaç harcaması 88 TL artarak 220 liraya, hastane harcaması da 52 TL artarak 89 liraya çıktı.
Vatandaşın hastane harcaması üç yılda 2.5 katına çıktı | ||||||||||||
Toplam cari sağlık harcaması | Hastane harcamaları | Ayakta bakım harcamaları | İlaç ve tıbbi malzeme harcamaları | |||||||||
(milyon TL) | 2004 | 2007 | Değişim | 2004 | 2007 | Değişim | 2004 | 2007 | Değişim | 2004 | 2007 | Değişim |
Toplam | 28,616.2 | 46,495.3 | 62.5% | 11,424.6 | 19,030.0 | 66.6% | 4,412.2 | 7,776.8 | 76.3% | 10,244.5 | 16,040.0 | 56.6% |
Vatandaş | 5,775.5 | 11,105.3 | 92.3% | 621.2 | 1,568.2 | 152.5% | 2,055.8 | 4,135.3 | 101.2% | 2,231.3 | 3,856.8 | 72.8% |
Genel devlet | 20,518.7 | 31,981.1 | 55.9% | 10,380.3 | 16,840.7 | 62.2% | 1,497.2 | 2,380.3 | 59.0% | 7,845.3 | 11,936.7 | 52.2% |
Sosyal güvenlik sistemi | 13,014.7 | 18,798.7 | 44.4% | 6,215.1 | 9,082.7 | 46.1% | 0.0 | 0.0 | 6,662.9 | 9,716.0 | 45.8% | |
SSK | 6,635.7 | 14,029.5 | 111.4% | 3,947.9 | 7,170.5 | 81.6% | 0.0 | 0.0 | 2,687.8 | 6,859.0 | 155.2% | |
Emekli Sandığı | 2,739.8 | 2,102.7 | -23.3% | 1,078.8 | 912.7 | -15.4% | 0.0 | 0.0 | 1,524.3 | 1,190.0 | -21.9% | |
Bağ-Kur | 3,639.2 | 2,666.5 | -26.7% | 1,188.4 | 999.5 | -15.9% | 0.0 | 0.0 | 2,450.8 | 1,667.0 | -32.0% | |
Kamu kurumları | 7,091.9 | 12,807.4 | 80.6% | 4,072.0 | 7,677.2 | 88.5% | 1,350.6 | 2,244.9 | 66.2% | 1,118.8 | 2,191.0 | 95.8% |
Yerel yönetimler | 412.1 | 374.9 | -9.0% | 93.2 | 80.8 | -13.3% | 146.6 | 135.4 | -7.6% | 63.7 | 29.7 | -53.4% |
Özel sektör | 2,322.1 | 3,408.9 | 46.8% | 423.1 | 621.1 | 46.8% | 859.2 | 1,261.2 | 46.8% | 167.9 | 246.4 | 46.8% |
