Sanayi istim kaybetmeye başladı

İmalat sanayii kapasite kullanım oranına ilişkin haziran verileri, sanayide mart ayından itibaren gözlenen kısmi toparlanmanın önemli ölçüde güç kaybettiğini ortaya koydu. Veriler, iç talepteki durgunluğu kırmak için getirilen vergi indirimlerinin sanayi üretimine olumlu etkisinin de kaybolmaya başladığını gösteriyor.
İmalat sanayii kapasite kullanım oranı haziran ayında mayısa göre 2.3 puan artarak yüzde 72.7’ye çıktı. Kapasite kullanım oranı Haziran 2008’deki düzeyinin 9.6 puan altında bulunuyor. Mart ayında 16.5 puan olan yıllık düşüş miktarı yılın ikinci çeyreğinde kademeli olarak azalarak nisanda 14.9 puana, mayısta 12 puana, haziranda 9.6 puana geriledi.
İlk bakışta olumlu seyrin devam ettiğine işaret eden kapasite kullanım oranını verilerinin ayrıntıları ile üretim artışı ve beklentilere ilişkin rakamlar, sanayide ikinci çeyrekte açmaya başlayan havaların yeniden bulutlanmaya başladığını haber veriyor.

GÜN SAYISINA GÖRE DÜŞÜŞ VAR

Mayıs ayında hazirana göre 3 gün daha az çalışıldığı dikkate alınırsa, kapasite kullanım oranında artış değil düşüş var. Mayıs ayında 19 işgünü bulunmasına karşın haziran ayında 22 iş günü bulunuyordu. Kapasite kullanım oranı mayıs ayına göre 2.3 puan artmış olmasına karşın, çalışılan gün sayıları dikkate alındığında 7.6 puanlık bir düşüş var. Gün sayısı dikkate alındığında geçen yıla göre olan düşüş de 9.6 puandan 12.9 puana çıkıyor.

BEKLENTİLER BOZULUYOR

Son dönemde, özellikle de mayısta bir sonraki aya ilişkin beklentilerde ciddi bir iyileşme gözlenirken haziranda ise beklentiler kötüleşmeye başladı.
Üretimlerinin nisanda yüzde 8.5, mayısta yüzde 7.6 artığını belirten sanayiciler, haziranda üretim artışının hız keseren yüzde 5.8’e gerilediğini bildirdi. Bir sonraki aya ilişkin üretim artışı beklentisi nisanda yüzde 9, mayısta üzde 6.7 iken, haziranda ciddi bir düşüşle yüzde 1.4’e indi.
İç piyasa satışlarının nisanda yüzde 10.9 arttığını bildiren sanayicilere göre iç satış artışı, mayıs ve haziranda yüzde 6.4 düzeyinde kaldı. Bir sonraki aya ilişkin iç satış artışı beklentisi ise mayısta yüzde 6.2 iken haziranda ciddi bir düşüşle yüzde 0.4’e indi.
Bu arada tam kapasite ile çalışamama nedenleri arasında iç talep yetersizliği hala yüzde 51.9 ile en büyük payı almasına karşın, nisan ve mayısa göre geriledi. Buna karşın dış pazarlardaki talep yetersizliğinin payı sürekli artarak haziranda yüzde 33.1’e çıktı.

VERGİ İNDİRİMİ ETKİSİ KAYBOLUYOR

Katma değer ve özel tüketim vergisi oranlarında yapılan indirimlerin üretimi canlandırma etkisinin haziranda yavaşladığı görülüyor. Vergi indirimlerinden olumlu etkilenen sektörlerin temmuza ilişkin beklentileri de bozuluyor.
Haziranda üretimlerinin yüzde 11.9 arttığını bildiren otomotiv endüstrisi, temmuzda yüzde 0.5’lik bir üretim düşüşü bekliyor. Haziran ayında üretimlerinin yüzde 6.5 arttığını bildiren mobilya üreticileri, temmuzda sadece yüzde 0.7’lik bir artışı bekliyorlar.
Vergi indirimi etkisini en az hisseden televizyon üreticileri haziranda üretimlerinin yüzde 2.8 düştüğünü, temmuzda ise sadece yüzde 1.2’lik bir artış beklediklerini bildirdiler. Bilgisayarın yer aldığı büro makineleri kaleminde haziranda yüzde 5.9’luk bir üretim artışına karşın, temmuzda yüzde 2.9 düşüş bekleniyor. Beyaz eşyanın yer aldığı makine ve techizat imalatında ise haziranda yüzde 4.1’lik bir üretim artışına karşın temmuzda sadece yüzde 0.9 artış bekleniyor.