Krizde işsizlik, en fazla sanayi üssü kentlerde arttı

·  TÜİK’in açıkladığı il bazında istihdam verileri, 2009 krizinin en fazla sanayi kentlerini sarstığı ortaya serdi. İşsiz sayısı ve işsizlik oranı artışında da, istihdam kaybında da sanayi odaklı iller başı çekiyor.

·  İşsizlik oranının yüksek olduğu ve işsiz sayısının en fazla arttığı illerin çoğunda, 2009 yılında mevduat artışının Türkiye ortalamasının ciddi ölçüde üzerine çıkması, krizin gelir dağılımını da bozduğuna işaret ediyor.

2009 krizinin en büyük tahribatı, sanayi üssü olan kentlerde yarattığı, il bazındaki istihdam verileri ile bir kez daha ortaya çıktı. 2009 yılına ilişkin il bazındaki istihdam verileri, işsizliğin en çok sanayi odaklı illerde arttığını gözler önüne serdi. İşsiz sayısının ve işsizliğin en fazla arttığı illerin çoğunda mevduat artışının Türkiye ortalamasının üzerine çıkması, krizin aynı zamanda gelir dağılımını da bozduğunu ve krizin faturasının esas olarak çalışan kesimin üzerine yıkıldığını gösterdi.

2009 yılında işsizlik oranı 6 puan birden artan Adana, yüzde 26.5 işsizlik oranı ile işsizliğin en yüksek olduğu il oldu. Adana’daki işsiz sayısı bir yılda yüzde 42.06 oranında arttı.  İşsizlik oranı en fazla artan il, işsizlik oranı 8.2 puan artarak yüzde 19.3’e çıkan Kırıkkale oldu. İşsizlik oranı en fazla artan ilk 10 il arasında İstanbul, Kocaeli, Eskişehir, Yalova, Mersin ve Kırşehir gibi sanayi merkezlerinin yer alması dikkat çekiyor.

KIRIKKALE’DE İŞSİZ SAYISI İKİYE KATLANDI

İşsiz sayısı en fazla artan iller arasında da sanayi istihdamı ile öne çıkan iller yer alıyor. İşsiz sayısı oransal olarak en fazla artan illerin başını yüzde 102 ile Kırıkkale çekiyor. Aksaray, Niğde, Yalova, Eskişehir ve İstanbul, işsiz sayısı en fazla artan ilk 10 il arasında yer alıyorlar. İstihdam sayısı en fazla düşenler arasında Adıyaman yüzde 9.87 ile başı çekiyor ve . Eskişehir ve İstanbul gibi sanayi merkezleri de ilk 10 içinde yer alıyor.

İşsizlik oranı sıralamasındaki yeri 2008 yılına göre en fazla kötüleşen iller arasında da sanayi ağırlıklı iller önemli yer tutuyor. En yüksek işsizlik oranında 2008’de 32. sırada bulunan Kırıkkale, 2009’da 27 basamak birden sıçrayarak  5. sıraya yükseldi. Eskişehir 18 basamak yükselerek 24. sıraya, İstanbul 14 basamak yükselerek 17. sıraya, Yalova 13 basamak yükselerek 11. sıraya ve Kocaeli 13 basamak yükselerek 14. sıraya yükseldi.

GELİR DAĞILIMI BOZULDU

İşsizlik oranı en yüksek, işsizlik oranı ve işsiz sayısı en fazla artan, istihdam oranı ve istihdam sayısı en çok düşen iller olan  Eskişehir, Mersin, Adıyaman, Diyarbakır, Hakkari, Kırıkkale, Tunceli, Elazığ, Adıyaman, Bingöl, Iğdır, Sinop, Ağrı,  Kırşehir ve Sivas’ta mevduat artışı Türkiye ortalamasının çok üzerine çıktı. Bu çelişki, krizin gelir dağılımını da bozduğuna işaret ediyor.

GERÇEK İŞSİZLİKTE ŞIRNAK BİRİNCİ

TÜİK’in işsizlik oranı çalışmadığı halde iş aramayanları kapsamadığı için gerçek işsizlik düzeyini istihdam oranı daha doğru yansıtıyor. Buna göre işsizlik oranı en yüksek il olan Şırnak’ta çalışma çağındakilerin sadece yüzde 25.5’i bir işe sahip. Bunu yüzde 25.9 ile Siirt ve yüzde 26 ile diyarbakır izliyor. TÜİK’in işsizlik oranı hesabına göre ise ilk üç il Adana yüzde 26.5, Diyarbakır yüzde 20.6 ve Hakkari yüzde 19.7 olarak sıralanıyor.

KARADENİZ İSTİHDAM CENNETİ

TÜİK’in hesabına göre Doğu Karadeniz bir istihdam cenneti. İstihdam oranının ve işsizlik oranının en düşük olduğu illerin çoğu bu bölgede toplanıyor. Nüfusunun yüzde 30.7’si Yeşil Kart’a muhtaç olan Ardahan, şaşırtıcı bir şekilde yüzde 4.2 ile işsizlik oranının en düşük olduğu il durumunda. Ardahan yüzde 58 istihdam oranı ile de 4. sırada yer alıyor. Karadeniz ve Kuzeydoğu Anadolu’da yer alan Rize, Artvin, Gümüşhane, Ardahan, Bayburt, Ordu, Trabzon ve Giresun istihdamın en yüksek olduğu 10 il arasında yer alıyor.

KAPADOKYA’DA ÇALIŞMAK İSTEYEN ARTTI

İşgücüne katılım oranının en fazla arttığı illerin birbirine komşu Aksaray, Niğde ve Nevşehir olması dikkat çekti. işgücüne katılım oranı Aksaray’da 8.3 puan, Nevşelir’de 7.2 puan ve Niğde’de 6.5 puan arttı. Buna bağlı olarak Aksaray’da istihdam artışına rağmen işsiz sayısı ve işsizlik oranı arttı. Niğde’de istihdam oranı 3.9, işsizlik oranı 4.5 puan arttı. Aksaray’da istihdam oranı 6 puan, işsizlik 3.1 puan arttı.