Kriz ve düşük ücret, işgücüne katılımı hızlandırdı

Türkiye İstatistik Kurumu 2011 yılı istihdam verilerini açıkladı. Yüksek büyüme hızına bağlı olarak istihdam artışı da yüksek seyretti. Buna paralel olarak işsizlik oranı 2010’daki gibi 2.1 puan daha gerileyerek yüzde 9.8’e indi. Az farkla tek haneye inen işsizlik oranı, aynı zamanda kriz öncesi düzeyin de altına gerilemiş oldu.

İstihdam hareketlerinde son dönemin en çarpıcı gelişmelerinden birisi işgücüne katılımın hızlanması oldu. Burada kadınların da önemli bir payı var. İşgücüne katılım eğiliminde, son krizle birlikte çok keskin bir dönüş ortaya çıktı. 2009’dan bu yana işgücüne dahil nüfustaki artış, çalışma çağı nüfusundaki artışın üzerine çıktı. Yani çalışma çağına gelenlerin ezici çoğunluğu, işgücüne katılırken, eskiden çalışacak durumda olmasına rağmen çalışmayanlar da iş aramaya başlamışlar.

2006 yılında 15 yaş üzerindeki nüfus 815 bin kişi artmasına karşın çalışan ve iş arayanlardan oluşan işgücündeki artış sadece 296 bin. 2007’de çalışma çağındaki nüfus 820 bin artarken işgücü artışı 363 bin olmuş. Yani 2006’da çalışma çağındaki nüfus artışının sadece yüzde 36’sı, 2007’de ise yüzde 44’ü işgücüne katıldı.

Bu oran, krizin etkisini göstermeye başladığı 2008’de ikiye katlanarak yüzde 89’a çıktı. Krizin etkisinin tam olarak görüldüğü 2009’da bu oran yüzde 100’ün de üzerine çıktı. Sözkonusu oran 2009’da yüzde 103, 2010’da yüzde 104 ve 2011’de de yüzde 103 oldu.

Kriz yıllarındaki bu kırılmada kadınların işgücüne katılım eğilimindeki sıçramanın etkisi büyük oldu. 2007’de çalışma çağındaki kadın nüfusu artışının sadece yüzde 25’i işgücüne katılmıştı. Bu oran 2008’de yüzde 83’e, 2009’da yüzde 113’e ve 20010’da yüzde 126’ya fırladı. 2011’de ise artan nüfustaki işgücüne katılım oranı yüzde 89’a geriledi.

Erkeklerde ise artan nüfusa göre işgücüne katılım oranı 2008’de yüzde 63’ten yüzde 94’e çıktı. 2009’da yüzde 93’te kalan bu oran 2010’da yüzde 83’e geriledikten sonra 2011’de yüzde 118’e çıktı.

Kriz döneminde hem kadınların hem de erkeklerin işgücüne katılım eğilimi ciddi ölçüde artmış. Yüksek büyümenin yaşandığı son iki yılda ise kadınlar ile erkeklerin eğilimleri birbirinin tersine olmuş. 2010’da erkeklerde işgcüne katılım oranı gerilerken kadınlarda oran yüzde 125 gibi çok yüksek bir düzeye tırmanmış. Buna karşın geçen yıl kadınların işgücüne katılım eğilimi gerilerken erkeklerde oran yüzde 118’e yükselmiş.

İşgücüne katılım eğilimindeki hızlanma, esas olarak nüfusu 20 binden daha yüksek olan kentlerde gerçekleşti. Ancak nüfusu 20 binden düşük olan yerlerde de işgücüne katılım eğiliminde ciddi bir artış gözleniyor.

Nüfusu 20 binden yüksek yerlerde nüfus artışına göre işgücüne katılım artışı 2010’da yüzde 137, 2011’de yüzde 123 düzeyine ulaştı. Bu oran 2007’de yüzde 50 düzeyindeydi. Nüfusu 20 binin altında olan yerlerde ise sözkonusu oran 2007’de yüzde 36 iken, 2009’da yüzde 102’ye kadar çıktı. Bu oran 2010’da yüzde  78’e geriledikten sonra 2011’de tekrar yüzde 91’e çıktı.

Kadınların işgücüne katılım eğilimi, geçim koşullarının daha zor olduğu kentlerde daha yüksek. Kentlerde çalışma çağındaki nüfus artışına göre kadın işgücündeki artış oranı 2008’den bu yana yüzde 100’ün üzerinde. Bu oran kentlerde 2010’da yüzde 158’e kadar çıktı. Nüfusu 20 binin altındaki yerlerde 2009’da kadın işgücü artışı, yüzde 150’yi buldukan sonra 2010’da yüzde 98’e, 2011’de ise yüzde 69’a geriledi.

Bu veriler, krizle artan işsizlik ve güvencesizliğin, daha önce çalışmasa da iş aramadan idare edenler ile ev kadınlarını çalışmaya zorladığını gösteriyor. İşsizlikteki azalmaya rağmen işgücüne katılım eğiliminin gücünü sürdürmesi de çalışanların büyük ölçüde iş güvencesinden yoksun olması ve ücretlerin düşük olmasının bir sonucu.

Nüfus artışı - işgücü artışı karşılaştırması (TÜRKİYE)
	TOPLAM			ERKEK			KADIN
Yıl	15+ yaş nüfustaki artış	İşgücü artışı	İşgücü artışı / 15+ yaş nüfus artışı (%)	15+ yaş nüfustaki artış	İşgücü artışı	İşgücü artışı / 15+ yaş nüfus artışı (%)	15+ yaş nüfustaki artış	İşgücü artışı	İşgücü artışı / 15+ yaş nüfus artışı (%)
2006	815	296	36,32	421	132	31,35	394	166	42,13
2007	820	363	44,27	419	262	62,53	400	100	25,00
2008	778	691	88,82	404	378	93,56	375	313	83,47
2009	914	943	103,17	452	422	93,36	462	522	112,99
2010	855	893	104,44	432	359	83,10	423	532	125,77
2011	1.052	1.084	103,04	519	610	117,53	533	476	89,31

Nüfus artışı - işgücü artışı karşılaştırması (KENT)
	TOPLAM			ERKEK			KADIN
Yıl	15+ yaş nüfustaki artış	İşgücü artışı	İşgücü artışı / 15+ yaş nüfus artışı (%)	15+ yaş nüfustaki artış	İşgücü artışı	İşgücü artışı / 15+ yaş nüfus artışı (%)	15+ yaş nüfustaki artış	İşgücü artışı	İşgücü artışı / 15+ yaş nüfus artışı (%)
2006	648	345	53,24	402	167	41,54	247	177	71,66
2007	488	244	50,00	227	144	63,44	260	100	38,46
2008	422	428	101,42	217	201	92,63	206	226	109,71
2009	500	522	104,40	154	178	115,58	345	345	100,00
2010	379	520	137,20	182	208	114,29	198	312	157,58
2011	397	489	123,17	179	230	128,49	217	259	119,35

Nüfus artışı - işgücü artışı karşılaştırması (KIR)
	TOPLAM			ERKEK			KADIN
Yıl	15+ yaş nüfustaki artış	İşgücü artışı	İşgücü artışı / 15+ yaş nüfus artışı (%)	15+ yaş nüfustaki artış	İşgücü artışı	İşgücü artışı / 15+ yaş nüfus artışı (%)	15+ yaş nüfustaki artış	İşgücü artışı	İşgücü artışı / 15+ yaş nüfus artışı (%)
2006	167	-48	-28,74	19	-37	-194,74	148	-11	-7,43
2007	332	119	35,84	192	119	61,98	140		0,00
2008	356	263	73,88	186	177	95,16	169	87	51,48
2009	414	421	101,69	298	243	81,54	117	176	150,43
2010	476	373	78,36	251	153	60,96	225	221	98,22
2011	655	595	90,84	340	379	111,47	315	216	68,57

(http://www.haberturk.com/htyazar/ismet-ozkul)