Uzun zamandır beklenen yeni teşvik sistemi, iki günlük kampanya halinde açıklandı. Teşvik sisteminde yapılan değişiklikleri ilk olarak önceki gün Başbakan Erdoğan açıkladı. Dün de Ekonomi Bakanı Çağlayan açıkladı. Yeni sistemin teşviklere yaklaşımı, 2009 temmuzunda uygulamaya giren bölgesel-sektörel teşvik sistemi ile temelde aynı. O zaman teşvikler Hazine’ye, dolayısıyla Başbakan Yardımcısı Babacan’a bağlıydı. 2009’da, kriz dönemnde açıklamayı sadece Babacan yapmıştı. Bu defa açıklamayı, Başbakan Erdoğan’ın bizzat yapması, yeni sisteme verdiği önemi gösteriyor. Burada yatırımlarını, Erdoğan için politik önemi büyük 2014’e kadar başlatanlara, yeni sistemde daha yüksek avantajlar sağlandığını hatırlatmak gerekiyor.
Yeni sistem iddialı bir sunumla açıklandı. Yeni sistemde en önemli değişikliklerden birisi “büyük yatırımlar” ayrımına bir de “stratejik yatırımlar” ayrımı eklenmesi oldu. Diğer önemli değişiklik ise TÜİK’in kullandığı istatistiki bölge sınıflamasının terkedilmesi oldu. Bu durum aynı istatistiki bölge içinde yer almasına rağmen gelişmişlik düzeyi farklı iller açısından olumlu bir gelişme. Üçüncü önemli değişiklik de teşvik bölgesi sayısının 4’ten 6’ya çıkartılması oldu.
Bu değişiklikten sonra bölgeler için kritik soru, yeni sistemin onlar için iyi mi, kötü mü olduğu sorusu. Tanıtımın iddialı olması, yatırımcılara sunulan desteklere yapılan vurgu, tüm bölgeler için daha büyük avantajlar sağlanacakmış havası yaratıyor. Ancak eski sistemle, yenisini bölgeler düzeyinde karşılaştırırsak toplamda büyük bir değişiklik olmadığı, üstelik değişiklikten zararlı çıkanların hiç de az olmayacağı ortaya çıkıyor.
Eski ile yeni sistemi, dün Çağlayan’ın kullandığı örnek üzerinden karşılaştıralım. Girişimcimiz 5 milyon liralık bir yatırım yapsın ve bu yatırımla 40 kişiye istihdam sağlasın. Yatırımın yüzde 70’ini de yani 3.5 milyon lirasını da kredi ile gerçekleştirsin. Çağlayan’ın örneğindeki yatırım yeri tahsisinin sağlayacağı maddi avantaj miktarını, her bölgede farklı olacağı için hesaba dahil etmedik. (Burada Çağlayan’ın sunumundaki bir hata olduğunu da belirtmek gerekiyor. Sunumda 5 milyon liralık yatırımda faiz desteklerinin tamamının kullanıldığı hesaplanıyor. Bu hesaba göre, örneğin 4. bölgede 600 bin liralık faiz desteğinin hepsini kullanabilmek için 15 milyon lira, yani yatırımın üç katı kredi almak gerekiyor.)
Karşılaştırmayı böyle yapınca 1. bölge için her iki sistemde de desteklerin yatırıma oranının yüzde 22 ile değişmediğini görüyoruz. Eskiden 4. bölgede yer alanlardan yeni sistemde 6. bölgede yer alanlar durumdan karlı çıkıyor. Bunlardan şimdi 5. bölgede yer alanlar için değişen bir şey olmayacak, ne karlı ne zararlı çıkacaklar. Eski sistemde 3. ve 4. bölgede yer alan illerin bazıları kazançlı, bazıları zararlı çıkacak.
Karşılaştırmayı illere göre yapınca sürpriz sonuçlar ortaya çıkıyor. Bu karşılaştırmayı da bir sonraki yazımda yapmaya çalışacağım.
| Örnek yatırım için varsayımlar | ||
| Yatırım tutarı (TL) | 5,000,000 | |
| Öngörülen istihdam (kişi) | 40 | |
| Yatırımda kullanılan kredimiktarı (TL) | 3,500,000 | |
| Eski sistemde durum | ||
| | Toplam destek miktarı (TL) | Desteğin yatırıma oranı (%) |
| 1. Bölge | 1,099,955 | 22.00 |
| 2. Bölge | 1,682,933 | 33.66 |
| 3. Bölge | 2,453,888 | 49.08 |
| 4. Bölge | 3,689,843 | 73.80 |
| Yeni sistemde normal yatırımlarda durum | ||
| | Toplam destek miktarı (TL) | Desteğin yatırıma oranı (%) |
| 1. Bölge | 1,099,955 | 22.00 |
| 2. Bölge | 1,432,933 | 28.66 |
| 3. Bölge | 1,953,888 | 39.08 |
| 4. Bölge | 2,321,866 | 46.44 |
| 5. Bölge | 2,939,843 | 58.80 |
| 6. Bölge | 4,897,048 | 97.94 |
| Yeni sistemde OSB'deki yatırımlarda durum | ||
| | Toplam destek miktarı (TL) | Desteğin yatırıma oranı (%) |
| 1. Bölge | 1,432,933 | 28.66 |
| 2. Bölge | 1,848,888 | 36.98 |
| 3. Bölge | 2,286,866 | 45.74 |
| 4. Bölge | 2,904,843 | 58.10 |
| 5. Bölge | 3,688,776 | 73.78 |
| 6. Bölge | 5,313,003 | 106.26 |
http://www.haberturk.com/htyazar/ismet-ozkul
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder