Asgari ücretli büyümeden payını alamıyor

Yeni yılda uygulanacak asgari ücret miktarı yine hükümet ve işveren kesimleri tarafından belirlendi. İşçi sendikalarının hiçbirisi asgari ücretin miktarını da, belirleme yöntemini de doğru bulmuyor. Her yıl aynı senaryo tekrarlandığına göre Asgari Ücret Tesbit Komisyonu, fiilen geçersiz bir yapı haline gelmiş durumda. Komisyonun asgari ücretin hükümet, işveren ve işçi temsilcileri tarafından ortaklaşa tesbit edildiği görüntüsünü vermekten başka bir işlevi kalmamış durumda.

İşçi sendikalarının iki temel itirazı var: Birincisi asgari ücretin enflasyon hedefine göre değil,  asgari yaşam koşullarına göre belirlenmesi. İkincisi ise artışların sadece enflasyona göre değil, kalkınma hızını da hesaba katarak yapılması. Yani kalkınmadan asgari ücretlilerin de pay alması. Kişi başına milli gelir verileri ile asgari ücretin yıldan yıla artışı karşılaştırıldığında, asgari ücretteki yıllık artışın, kişi başına gelir artışının hep gerisinde kaldığı görülüyor. Bunun tek istisnası, kriz nedeniyle ekonominin daraldığı dönemler. Krizin etkilediği 2008 ve 2009’da asgari ücret artışı, kişi başına gelir artışının üzerine çıkmış. Görünürdeki bu olumlu farkı da işten çıkarmalar ve kayıtdışı istihdamdaki artışa paralel olarak ücretlerin asgari ücretin bile altına inmesi, fazlasıyla alıp götürdü.

Kişi başına gelir artışı ile asgari ücret artış oranı arasında en büyük farkın, yüksek bir büyüme hızı beklenen 2010 yılında ortaya çıkması dikkat çekici. Bu durum da asgari ücretlinin büyümeden pay alamadığının bir göstergesi. Hükümet programındaki tahminlere göre 2010’da kişi başına gelir yüzde 14.1 oranında artacak. Buna karşın yıllık ortalamalara göre 2010’daki net asgari ücret artışı yüzde 9.5.

Ortalama hanehalkı nüfusu dikkate alınırsa, asgari ücretle geçinmek durumunda olan bir ailede kişi başına gelir, Türkiye ortalamasının ancak yüzde 12.2’si düzeyinde. Bu da asgari ücretteki adaletsizliğin bir diğer göstergesi. Buna rağmen IMF Türkiye’deki asgari ücreti yüksek buluyor. Bu kadarla da kalmayıp bölgesel asgari ücret uygulamasına giderek Güneydoğu gibi yoksul bölgelerde asgari ücretin daha da düşürülmesini öneriyor.

Asgari ücret ve kişi başına milli gelir (TL)
Yıl	Ortalama net asgari ücret	Kişi başına aylık GSYİH	Asgari ücret artışı (%)	Kişi başına gelir artışı (%)
2005	350.15	788.51	12.71	14.65
2006	380.46	910.38	8.66	15.46
2007	411.09	1,000.13	8.05	9.86
2008	492.41	1,114.41	19.78	11.43
2009	536.81	1,104.17	9.02	-0.92
2010	587.85	1,259.75	9.51	14.09
2011	644.46	1,377.61	9.63	9.36
(*) 2010 ve 2011 kişi başına GSYİH hesabında hükümetin 2011 programındaki tahminleri esas alınmıştır.