Mutlak yoksulluk içindeki aile sayısı bir yılda yüzde 11.4 arttı

·                           Krizin teğet geçmediği bir kez daha ortaya çıktı. TÜİK’in 2009 yılı yoksulluk araştırmasına göre yoksulluk göstergeleri üç yılda kazandığından fazlasını bir yılda kaybetti.

·                           2009’da mutlak yoksulluk sınırının altında yaşayan aile sayısı yüzde 11.4 , kişi sayısı ise yüzde 6.9 arttı. Hem aile sayısına, hem de nüfusa göre mutlak yoksulluk oranı 1 puan yükseldi.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun bir ay geciktirerek dün yayınladığı 2009 yılı yoksulluk araştırması, krizin teğet geçmediğini bir kez daha gözler önüne serdi. TÜİK’in araştırmasına göre kriz yılında mutlak yoksulluk sınırının altında yaşayanların sayısı 818 bin kişi ve yüzde 6.85 arttı. Mutlak yoksulluk sınırının altında yaşayan aile sayısı ise adeta bir sıçrama yaparak bir yılda yüzde 11.4 arttı. Mutlak yoksulluk sınırının altında yaşayan hane sayısı 2008’e göre 273 bin 418 artarak 2 milyon 406 binden 2 milyon 680 bine ulaştı.

Göreli yoksul sayısı ise 172 bin kişi ve yüzde 1.64 artarak 10 milyon 497 bin kişiden 10 milyon 669 bin kişiye yükseldi. Göreli yoksul sayısının da dikkate değer ölçüde artması, kriz yılında sadece yoksul sayısının artmadığını, aynı zamanda gelir dağılımının da bozulduğunu ortaya koyuyor.

Mutlak yoksul sayısı artarken açlık sınırının altında yaşayanların sayısı azaldı. Açlık sınırı altında yaşayanların sayısı, yüzde 9.33 ve 35 bin kişi azalarak 339 bine indi. Ancak bu veriyi değerlendirirken, araştırmaların göçerleri ve evsizleri kapsamadığını dikkate almak gerekiyor.

Yoksul sayısı bir yılda 818 bin kişi arttı
(bin kişi)	2008	2009	Fark	Değişim (%)
TÜRKİYE
Açlık sınırı altındakiler	374	339	-35	-9.33%
Mutlak yoksul sayısı	11,933	12,751	818	6.85%
Göreli yoksul sayısı	10,497	10,669	172	1.64%
Kişi başı günlük 2,15 $'ın altı	330	159	-172	-51.97%
Kişi başı günlük 4,3 $'ın altı	4,759	3,066	-1,694	-35.59%
KENT
Açlık sınırı altındakiler	122	29	-93	-76.12%
Mutlak yoksul sayısı	4,533	4,318	-215	-4.74%
Göreli yoksul sayısı	3,871	3,214	-657	-16.97%
Kişi başı günlük 2,15 $'ın altı	93	20	-73	-78.11%
Kişi başı günlük 4,3 $'ın altı	1,483	469	-1,014	-68.39%
KIR
Açlık sınırı altındakiler	252	310	58	22.95%
Mutlak yoksul sayısı	7,400	8,432	1,033	13.95%
Göreli yoksul sayısı	6,626	7,455	829	12.51%
Kişi başı günlük 2,15 $'ın altı	237	138	-99	-41.74%
Kişi başı günlük 4,3 $'ın altı	3,276	2,597	-679	-20.74%

1 YILLIK KAYIP, 3 YILLIK DÜZELMEDEN DAHA BÜYÜK

TÜİK’in hesaplamalarına göre Türkiye’nin yoksulluk göstergelerinde 2001 krizinin yaralarının onarılmasıyla 2004 yılından itibaren etkili bir düzelme meydana geldi. 2006 yılına kadar süren hızlı düzelme daha sonraki yıllarda hızı oldukça yavaşlamakla birlikte sürdü. 2009 yılında ise eğilim tam tersine döndü ve hem sayısal olarak hem de oransal olarak yoksulluk göstergelerinde hissedilir bir bozulma yaşandı.

Mutlak yoksulluk sınırının altında yaşayan ailelerin toplam içindeki payı 2009 yılında 1.02 puan artarak yüzde 14.54’e yükseldi. Böylece haneler arasındaki yoksulluk oranı 2006 yılı düzeyinden daha kötü hale geldi. Kriz, 2006-2008 arasındaki üç yıllık iyileşmeden daha fazlasını bir yılda götürdü. 2006 yılında heneler arasındaki yoksulluk oranı yuzde 15.42’den yüzde 13.98’e inmişti.

Mutlak yoksulluk sınırının altında yaşayan fert oranında da benzer bir durum var. Mutlak yoksulluk sınırının altında yaşayan fertlerin toplam içindeki payı da 0.96 puan artarak yüzde 18.08’e ulaştı. Böylece fertler arasındaki mutlak yoksulluk oranında da üç yıllık iyileşmeden fazlası bir yılda kaybedilmiş oldu.

KURUN SİHİRLİ ETKİSİ

Uluslar arası karşılaştırmalarda kullanılan göstergeler, diğerlerinin tersine 2009’da iyileşti. Günde 2.15 ve 4.3 doların altında yaşayanların oranı azaldı. Satınalma gücü paritesiyle günde 2.15 doların altında bir harcamayla geçinmek zorunda olanların sayısı 172 bin kişi azalarak 330 binden 159 bin kişiye düştü. Günde 4.3 doların altında bir harcama ile yaşamak zorunda olanların sayısı da 1 milyon 694 bin kişi azalarak 3 milyon 66 bin kişiye düştü. TÜİK’in hesabına göre 2007 yılından bu yana günde 1 doların altında bir harcama ile geçinmek zorunda olan kimse kalmadı.

Gerçek durumda hem mutlak yoksulluk oranı, hem de göreli yoksulluk oranı ve yoksul sayıları artış gösternmesine rağmen, uluslar arası karşılaştırmalarda kullanılan göstergelerde düzelme gözükmesinin nedeni, TL’nin aşırı değerlenmesi. TL’nin aşırı değerlenmesi nedeniyle satınalma gücü paritesinin düşmesi, dolarla yapılan hesapta yoksul sayısını azalmış gösteriyor.

YOKSULLUK SINIRI YÜZDE 8.6, AÇLIK SINIRI YÜZDE 10.8 YÜKSELDİ

TÜİK’in hesaplamasına göre 2009 yılında yüzde 5.1 yükselen açlık sınırı, 2010’da yüzde 10.8 yükseldi. Yoksulluk sınırı ise 2009’da yüzde 8.4, 2010 yılında ise yüzde 8.6 yükseldi.

Açlık sınırı bir kişinin yaşamını sürdürebilmesi için gerekli asgari gıda miktarına göre saptanıyor. TÜİK’in hesaplamasına göre tek başına yaşayan bir kişi için açlık sınırı 2009’da aylık 127 TL iken 2010’da 141 TL’ye yükseldi. Açlık sınırı 2 kişilik aile için 192 TL’den 213 TL’ye, 4 kişilik aile için 243 TL’den 269 TL’ye yükseldi.

Mutlak yoksulluk sınırı, bir kişinin asgari düzeyde beslenmesinin yanısıra diğer asgari yaşam koşulları için de gerekli toplam harcama miktarını temsil ediyor. TÜİK’in hesabına göre mutlak yoksulluk sınırı tek başına yaşayan bir kişi için 2009’da 365 TL iken, 2010’da 396 TL’ye yükseldi. 2 kişilik aile için yoksulluk sınırı 552 TL’den 599 TL’ye, 4 kişilik aile için ise 825 TL’den 896 TL’ye yükseldi. Buna göre aylık ortalama asgari ücret miktarı, son 4 yıldır 2 kişilik bir ailenin yoksulluk sınırının bile altında kalıyor.

Göreli yoksulluk ise gelir dağılımını da yansıtan bir gösterge. Tüm nüfus kişi başına ortalama tüketim harcamasına göre sıralandıktan sonra en ortada yer alan harcama düzeyi olan medyan değer saptanıyor. Medyan değerin yarısı da göreli yoksulluk eşiği olarak kabul ediliyor. Toplumda düşük gelirlilerin sayısı daha fazla olduğu için medyan değer, kişi başına ortalama harcamadan çok daha düşük düzeyde kalıyor. Göreli yoksulluk sınırı ise bu düzeyin bile yüzde 50’si olarak tesbit edildiği için göreli yoksul sayısı, mutlak yoksul sayısından çok daha düşük çıkıyor.

Mutlak yoksulluk içindeki hanehalkı sayısı ve oranı
	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009
TÜRKİYE
Yoksul hanehalkı oranı (%)	22.45	23.02	20.67	15.42	13.98	13.64	13.52	14.54
Yoksul hanehalkı oranı yıllık farkı		0.57	-2.35	-5.25	-1.44	-0.34	-0.11	1.02
Hanehalkı sayısı	16,446,644	16,744,495	17,096,537	17,549,020	17,689,552	17,337,894	17,794,238	18,427,322
Yoksul hanehalkı sayısı	3,692,272	3,854,583	3,533,142	2,705,316	2,472,603	2,364,182	2,406,366	2,679,784
Yoksul hanehalkı sayısında yıllık fark		162,311	-321,441	-827,826	-232,713	-108,421	42,184	273,418
Yoksul hanehalkı sayısında yıllık değişim (%)		4.40	-8.34	-23.43	-8.60	-4.38	1.78	11.36
KENT
Yoksul hanehalkı oranı (%)	17.38	18.49	12.90	8.91	6.85	7.28	6.80	6.62
Yoksul hanehalkı oranı yıllık farkı		1.11	-5.59	-3.99	-2.06	0.42	-0.47	-0.18
Hanehalkı sayısı	10,093,329	10,686,864	10,928,455	11,308,322	11,398,002	12,471,556	12,600,847	13,150,414
Yoksul hanehalkı sayısı	1,754,221	1,976,001	1,409,246	1,007,503	781,037	907,373	857,227	870,614
Yoksul hanehalkı sayısında yıllık fark		221,780	-566,755	-401,743	-226,466	126,336	-50,146	13,387
Yoksul hanehalkı sayısında yıllık değişim (%)		12.64	-28.68	-28.51	-22.48	16.18	-5.53	1.56
KIR
Yoksul hanehalkı oranı (%)	30.52	31.01	34.43	27.21	26.89	29.94	29.83	34.28
Yoksul hanehalkı oranı yıllık farkı		0.49	3.42	-7.23	-0.32	3.05	-0.11	4.46
Hanehalkı sayısı	6,353,315	6,057,632	6,168,082	6,240,698	6,291,550	4,866,338	5,193,391	5,276,908
Yoksul hanehalkı sayısı	1,939,032	1,878,472	2,123,896	1,697,813	1,691,567	1,456,810	1,549,139	1,809,170
Yoksul hanehalkı sayısında yıllık fark		-60,560	245,425	-426,083	-6,246	-234,757	92,329	260,031
Yoksul hanehalkı sayısında yıllık değişim (%)		-3.12	13.07	-20.06	-0.37	-13.88	6.34	16.79

Mutlak yoksulluk içindeki fert sayısı ve oranı
	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009
TÜRKİYE
Yoksul fert oranı (%)	26.96	28.12	25.60	20.50	17.81	17.79	17.11	18.08
Yoksul fert oranı yıllık farkı		1.16	-2.52	-5.10	-2.69	-0.01	-0.68	0.96
Kurumsal olmayan nüfus (bin)	68,393	69,479	66,379	67,227	68,066	68,901	69,724	70,542
Yoksul fert sayısı (bin)	18,439	19,537	16,994	13,782	12,122	12,261	11,933	12,751
Yoksul fert sayısında yıllık fark (bin)		1,099	-2,543	-3,212	-1,661	139	-328	818
Yoksul fert sayısında yıllık değişim (%)		5.96	-13.02	-18.90	-12.05	1.15	-2.67	6.85
KENT
Yoksul fert oranı (%)	21.95	22.30	16.57	12.83	9.31	10.36	9.38	8.86
Yoksul fert oranı yıllık farkı		0.35	-5.73	-3.73	-3.52	1.05	-0.99	-0.52
Kurumsal olmayan nüfus (bin)	41,053	42,135	46,667	47,101	47,526	47,944	48,349	48,747
Yoksul fert sayısı (bin)	9,011	9,396	7,730	6,045	4,424	4,968	4,533	4,318
Yoksul fert sayısında yıllık fark (bin)		385	-1,666	-1,686	-1,621	544	-435	-215
Yoksul fert sayısında yıllık değişim (%)		4.27	-17.73	-21.81	-26.81	12.29	-8.75	-4.74
KIR
Yoksul fert oranı (%)	34.48	37.13	39.97	32.95	31.98	34.80	34.62	38.69
Yoksul fert oranı yıllık farkı		2.65	2.84	-7.02	-0.97	2.82	-0.18	4.07
Kurumsal olmayan nüfus (bin)	27,340	27,344	19,712	20,125	20,540	20,957	21,375	21,795
Yoksul fert sayısı (bin)	9,427	10,153	7,878	6,631	6,569	7,293	7,400	8,433
Yoksul fert sayısında yıllık fark (bin)		726	-2,275	-1,247	-62	724	107	1,032
Yoksul fert sayısında yıllık değişim (%)		7.70	-22.41	-15.83	-0.94	11.03	1.47	13.95