Kasım ayında Tüketici Fiyatları
Endeksi (TÜFE) yüzde 1.44 düştü ve böylece endeksteki yıllık artış oranı 3.62
puan gerileyerek yüzde 21.62 oldu. Yıllık TÜFE artış hızı 7 ay sonra ilk kez
gerilemiş oldu.
Bu sonuçlara göre enflasyon
sorununun çözülmeye başladığı sonucu çıkar mı? Enflasyona ilişkin gelişmelerle
TÜFE verilerinin ayrıntılarını birlikte değerlendirdiğimizde ortaya çıkan resim
şöyle:
* Aylık TÜFE’deki yüzde 1.44’lük
düşüşün 1.17 puanı ulaştırmadan 0.24 puanı ev eşyasından geldi. Aylık düşüşün
1.41 puan ile neredeyse tamamı bu iki kalemden kaynaklandı. Bu iki kalem geçici
vergi indirimleriyle fiyatların düşürüldüğü alanlar. Vergi indirimleri
olmasaydı buradaki fiyat artışları sürecekti. Vergi indirimleri kalktığında
manzara hemen tersine dönecektir.
* Vergi indirimlerinin uygulandığı
kalemlerde gerçekleşen fiyat düşüşlerinin boyutu, vergilerdeki indirim kadar
bile değil. Bu da iki aydır sürdürülen “enflasyonla topyekün mücadele”
kampanyasının esas olarak göstermelik düzeyde kaldığını ortaya koyuyor.
* Aylık TÜFE düşüşünde gıdanın
katkısı da 0.17 puan oldu. Burada da kışlık meyve ve sebze fiyatlarındaki
mevsimsel düşüş belirleyici oldu. Taze meyve ve sebzenin düşüşe katkısı 0.22
puan olması, gıdada diğer kalemler de fiyat artışlarının sürdüğünü gösteriyor.
Fiyatlara baktığımızda da un, ekmek, makarna, bulgur, kuru fasulye, nohut,
mercimek, patates, soğan gibi en fazla tüketilen gıda maddelerinde fiyat
artışının kasımda da etkin bir şekilde sürdüğü görülüyor.
* Zorlama indirim kampanyalarına
ve vergi indirimlerine rağmen kasımda enflasyon sepetinde fiyatı artan
kalemlerin sayısı düşenlerin 2.42 katı. Fiyatı düşen 108 kaleme karşılık 261
kalemin fiyatı kasımda da arttı.
* Üretici-tüketici enflasyon
makası hala çok yüksek. Üretici Fiyatları Endeksi’ndeki (ÜFE) yıllık artış, yüzde 38.54
ile TÜFE’den 16.93 puan daha yüksek. Üstelik üretici fiyatlarında yıllık
enflasyon enerjide yüzde 75.61, ara mallarında yüzde 39.11 ile çok daha yükseklerde.
* Bu makas, maliyet enflasyonu
baskısının sürdüğünü gösteriyor. Bu durumda üreticiler ya bu maliyet artışını
tüketiciye aktaracaklar ve enflasyon daha da yükselecek; ya da talep düşüşü
yüzünden maliyet artışını tüketiciye aktaramayacak ve kendileri krize
girecekler.
* Kasımdaki düşüşte uluslararası
piyasalarda petrol fiyatlarındaki düşüşün de bir katkısı var. Ancak daha önce
fiyatı akaryakıt fiyatlarındaki artışı frenlemek için azaltılan vergiler, bu fırsattan
yararlanarak tekrar artırıldığı için dış piyasalardaki bu düşüş fiyatlara aynı ölçüde
yansımadı.
* ÜFE ve TÜFE’deki düşüşte
kurlardaki gerilemenin de önemli bir katkısı var. Ancak kurlardaki gerilemeyi
sağlayan ana etkenin de yüksek faizler ile üretim ve talepteki düşüşten
kaynaklandığını dikkate alırsak, temel sorunların sürdüğünü görüyoruz.
* Sonuç olarak ortada enflasyon
dinamiklerini kıran yapısal bir düzelme yok. Endeksteki düşüşü zaten halk da
hissetmiyor.
* Sonuç olarak enflasyon belası,
bütün yakıcılığı ile hala sürüyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder