· Enflasyon ocak ayında yüzde 4.9 ile 40 yılın en düşük düzeyine indi. Ocakta TÜFE yüzde 0.41 arttı. Yıllık enflasyonun 1.5 puan birden düşmesinde baz etkisi rol oynadı. Kur ve emtia fiyatlarındaki artış, yükselen üretici enflasyonu ve fiyat artışlarında yayılma işaretleri, bu düzeyin korunmasını zorlaştırıyor.
Enflasyon 2011 yılına yüzde 5’in de altına inerek girdi. Ocak ayında TÜFE, beklentilerin üzerinde bir artış göstermesine rağmen, yıllık enflasyon aralığa göre 1.5 puanlık bir düşüşle yüzde 4.9’a indi. Böylece enflasyon Temmuz 1970’teki yüzde 4.3 rakamından sonra yaklaşık 41 yılın en düşük düzeyine de inmiş oldu. Aylık enflasyon ise yüzde 0.41 ile yüzde 0.3 olan beklentilerin üzerine çıktı.
Buna karşın üretici fiyatlarındaki hızlı çıkış ocakta da sürdü. Ocakta ÜFE’nin yüzde 2.36 artması, yıllık üretici enflasyonunu yüzde 10.8 düzeyine taşıdı. Yıllık ÜFE, aralık ayına göre 1.93 puanlık ciddi bir artış kaydetti.
KAYGI YARATAN FAKTÖRLER
TÜFE tarafında olumlu bir görünüm olmasına karşın, bu durumun sonraki aylarda korunması güç gözüküyor. Yıllık enflasyondaki keskin düşüşün nedeni baz etkisi. Buna karşın kur artışı, dünyada petrol ve emtia fiyatlarında yaşanan artış ile üretici fiyatlarında enflasyonun yüzde 11’e dayanması, TÜFE’nin mevcut görünümü korumasını zorlaştırıyor. Enflasyonda sakin gidişi tehdit eden başlıca faktörler şunlar:
BAZ ETKİSİ KALKIYOR: Geçen yıl başında yapılan vergi artışları ocak ve şubat ayı enflasyonlarının yüksek çıkmasında etkili olmuştu. Bu yılki ÖTV artışları aralıkta yapıldı. Bunun yarattığı baz etkisi, kısmen şubatı da etkiledikten sonra sona erecek. Ocakta yıllık TÜFE’de meydana gelen 1.5 puanlık düşüşün 1.18 puanı sadece sigara ve içkiden geliyor. Bu kalemde fiyatlar geçen yıl ocakta yüzde 22 artmıştı.
KUR VE EMTİA YÜKSELDİ: Uluslar arası piyasalarda petrol ve gıda başta olmak üzere emtia fiyatları yükseliyor. Buna içerideki kur artışı da eklenince, ithalat fiyatları, iç piyasa fiyatlarını eskisi gibi baskı altında tutamayacak. Dışarıdan deflasyon ithalatının yerini, dışarıdan enflasyon ithali alabilir.
ÜFE BASKI YARATACAK: Kur ve emtia fiyatlarındaki artışın etkisi kendini üretici fiyatlarında daha hızlı bir şekilde gösterdi. Hemen hemen bütün sektörlerde üretici fiyatlarında ciddi artışlar var. ÜFE’de yüzde 82.5 ağırlığa sahip olan sanayide aylık enflasyon, yüzde 2.25 ile son 21 ayın en yüksek düzeyine çıktı. Üretici fiyatlarındaki artış, TÜFE’yi de baskı altına almaya başlayabilir.
YAYILMA İŞARETLERİ VAR: Fiyatı artan ürün ve hizmet sayısı artıyor. Giyim ve ayakkabı dışında fiyat artışlarında yayılma işaretleri var. Kırmızı ette düşüş olmasına karşın özellikle un ve unlu mamüllerdeki fiyat artışları dikkat çekiyor. Elektrikli ev aletleri, ev tekstili, ulaşım, haberleşme, otel, sağlık ve lokanta kalemlerinde fiyat artışları var.
Enflasyonu giyimdeki hızlı düşüş frenledi | |||
(%) | Yıllık enflasyon | Aylık enflasyon | Aylık enflasyona katkı (puan) |
TÜRKİYE | 4.90 | 0.41 | 0.41 |
Gıda ve alkolsüz içecekler | 7.06 | 1.61 | 0.43 |
Alkollü içecekler ve tütün | 2.15 | 0.00 | 0.00 |
Giyim ve ayakkabı | 5.24 | -7.76 | -0.56 |
Konut | 4.93 | 0.58 | 0.10 |
Ev eşyası | 3.59 | 1.02 | 0.07 |
Sağlık | 0.97 | 0.28 | 0.01 |
Ulaştırma | 4.63 | 1.44 | 0.22 |
Haberleşme | -1.81 | 1.21 | 0.06 |
Eğlence ve kültür | -2.13 | -0.08 | 0.00 |
Eğitim | 4.22 | 0.04 | 0.00 |
Lokanta ve oteller | 9.38 | 0.76 | 0.04 |
Çeşitli mal ve hizmetler | 6.71 | 1.37 | 0.05 |
YÜZDE 5’İN ALTINA GİYİM DÜŞÜRDÜ
Geçen yıla hızlı bir çıkışla başlayan enflasyonun bu yıla düşerek girmesini, sigara ve içkideki baz etkisinin yanısıra giyim ve ayakkabıda fiyatların ocakta yüzde 7.76 gibi etkili bir düşüş göstermesi sağladı. Giyim dışında sadece kültür ve eğlence kaleminde yüzde 0.08 gibi çok küçük bir gerileme meydana geldi. İçki ve sigarada fiyatlar yerinde sayarken, diğer 9 kalemin tamamında fiyatlar arttı. Giyim ve ayakkabıdaki düşüş olmasaydı, enflasyon yüzde 5.5 dolayında kalacaktı.
Giyimkdeki düşüş, ocak enflasyonunu 0.56 puan aşağı çekti. Gıda ve içecekte yaşanan iki aylık düşüşten sonra fiyatlar yeniden yüzde 1.61 arttı. Gıdadaki artışın ocak enflasyonuna katkısı 0.43 puan oldu. Akaryakıt ve toplu taşıma zamları nedeniyle ulaştırma, fiyat artışında yüzde 1.44 ile ilk sırada yer aldı. Ulaştırma 0.22 puan ile enflasyona en fazla katkı yapan ikinci kalem oldu. Aylık enflasyon çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 1.37, haberleşmede yüzde 1.21, ev eşyasında yüzde 1.02 oldu.
Merkez Bankası’nın yakından izlediği H ve I çekirdek enflasyonlarında çok küçük artışlar olmakla birlikte her ikisi de yüzde 4’ün altında. Tüm çekirdek enflasyon göstergeleri, ocakta yüzde 5’in altına indi. Merkez Bankası’nın isterse faiz indirimi için eli rahat. Merkez Bankası’nın kararını, kısa vadeli sıcak para akımlarının seyri ile enflasyonun geleceğine ilişkin değerlendirmeleri belirleyecek.
ÜFE'de yaygın bir yükseliş var | |||
(%) | Yıllık enflasyon | Aylık enflasyon | Aylık enflasyona katkı (puan) |
GENEL | 10.80 | 2.36 | 2.36 |
TARIM | 14.95 | 2.92 | 0.46 |
Tarım, avcılık, ormancılık | 15.11 | 2.68 | 0.46 |
Tarım, avcılık | 14.78 | 2.27 | 0.38 |
Ormancılık, tomrukculuk | 29.67 | 20.05 | 0.08 |
Balıkçılık | 6.66 | 15.13 | 0.00 |
SANAYİ | 9.93 | 2.25 | 1.85 |
Madencilik ve taşocakçılığı | 10.03 | 4.02 | 0.12 |
Maden kömürü, linyit ve turba | 11.62 | 3.96 | 0.05 |
Ham petrol ve doğalgaz çıkarımı | 17.93 | 9.48 | 0.03 |
Metal cevheri | 23.09 | 0.51 | 0.00 |
Taşocakçılığı ve diğer madencilik ür. | 2.31 | 3.76 | 0.04 |
İmalat sanayi | 8.89 | 2.35 | 1.66 |
Gıda ürünleri ve içecek imalatı | 7.02 | 1.34 | 0.22 |
Tütün ürünleri imalatı | -1.27 | 0.00 | 0.00 |
Tekstil ürünleri imalatı | 20.33 | 4.13 | 0.22 |
Giyim eşyası imalatı | -0.29 | -1.46 | -0.04 |
Deri ürünleri imalatı | 12.03 | 0.62 | 0.00 |
Ağaç ve mantar ürünleri imalatı | 5.65 | 0.73 | 0.01 |
Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı | 6.75 | -0.20 | 0.00 |
Basın ve yayım | -1.16 | -2.62 | -0.03 |
Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ür. | 21.14 | 5.89 | 0.18 |
Kimyasal ürünlerin imalatı | 6.03 | 1.46 | 0.07 |
Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı | 5.23 | 1.60 | 0.05 |
Metalik olmayan diğer mineral ürün.im. | 5.71 | 0.52 | 0.02 |
Ana metal sanayi | 32.37 | 8.80 | 0.52 |
Metal eşya sanayi (makine ve teç.hariç) | 3.45 | 1.63 | 0.05 |
Makine ve teçhizat imalatı, b.y.s. | 2.21 | 1.68 | 0.08 |
Büro makineleri imalatı | -12.75 | -5.10 | -0.01 |
Elektrikli makine ve cihazları im.,b.y.s. | 2.89 | 1.94 | 0.06 |
İletişim teçhizatı imalatı | 1.14 | 2.35 | 0.01 |
Tıbbi, hassas ve optik aletler imalatı | -1.74 | 0.46 | 0.00 |
Motorlu kara taşıtı, römork,yarı röm.im. | 1.34 | 1.54 | 0.06 |
Diğer ulaşım araçlarının imalatı | -6.04 | 0.00 | 0.00 |
Mobilya imalatı, b.y.s. | 2.84 | 4.82 | 0.18 |
Elektrik,gaz ve su | 20.28 | 0.72 | 0.06 |
Elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı | 21.75 | 0.74 | 0.06 |
Suyun toplanması, arıtımı ve dağıtımı | 8.89 | 0.57 | 0.01 |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder