Hızlı büyümeye rağmen göç azalmadı, arttı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2010 nüfus verileri, ekonomideki hızlı büyümenin iç göçü azaltmadığını ortaya koydu. İç göçün, yeni uygulamaya giren bölgesel teşvik sistemine ve yüzde 8’e yaklaşacağı tahmin edilen yüksek büyüme hızına rağmen artması dikkat çekici. 2010’da hem köyden kente göç, hem de geri bölgelerden daha gelişmiş yörelere göç hızlandı. Ekonomik göçün azalmak yerine artması, bölgesel eşitsizlik ve gelir dağılımındaki adaletsizliğin, hızlı büyümeye rağmen düzelmek bir yana kötüye gittiğine işaret ediyor.

Ekonomik kriz öncesinde 2008 yılında Türkiye’nin nüfusu yüzde 1.32 oranında artarken, bölgesel teşvik sistemine göre en geri illerden oluşan 4. Bölge’nin nüfusu, yüzde 1.39 artmıştı. Bu bölgelerde doğum hızının göreli olarak daha yüksek olduğunu da dikkate alırsak, 2008’de bu bölgelerden belirgin bir göç yaşanmadığını söyleyebiliriz. 2008’de bölgelerin nüfus artış hızları, genelde birbirine yakın. Ancak çoğu Orta Anadolu illerinden oluşan 3. Bölge’de 2008 yılı nüfus artış hızının yüzde 0.69 ile çok düşük olması dikkat çekiyor.

2008’deki göreli olarak dengeli görünüm, 2010’da ortadan kalkıyor. Üstelik 2010 yılındaki dengesiz yapının, kriz yılı olan 2009’dan bile daha kötü olması dikkat çekiyor.

2010 yılında nüfus genelde yüzde 1.60 oranında artarken, en geri illerden oluşan 4. Bölge’de nüfus artış hızı yüzde 0.55 oldu. Yani genel ortalamanın yaklaşık üçte biri düzeyinde kaldı. Üstelik mevcut artış da tamamen kadın nüfusundan kaynaklandı. 4. Bölge’de 2010’da erkek nüfusu yüzde 0.14 oranında azaldı. Bu durum, göç nedeniyle parçalanan ailelerin sayısının da arttığını gösteriyor.

Buna karşın en gelişmiş illerden oluşan 1. Bölge’deki nüfus artış hızı, yüzde 2.33 ile büyük bir fark attı. 2010’da nüfus artış hızları arasındaki makas iyice büyüdü. 1. Bölge ile 4. Bölge’nin nüfus artış hızları arasındaki fark 2008’de 0.25 puan iken, 2009’da 1.02 puana, 2010’da ise 1.78 puana fırladı.

2009’da 4. Bölge dışında tüm bölgelerin nüfus artış hızları, bir önceki yılın üzerine çıkmıştı. 2010’da ise 1. Bölge dışındaki tüm bölgelerin nüfus artış hızları, bir önceki yıla göre geriledi. Bu veriler, 4. Bölge’den dışarıya göçün ve 1. Bölge’nin dışarıdan aldığı göçün, geçen yıl daha da hızlandığını gösteriyor.

Geri bölgelerde nüfus artış hızı ortalamanın çok altında
Teşvik bölgesi	2008	2009	2010
Toplam nüfus artışı (%)
Türkiye	1.32	1.46	1.60
1. Bölge	1.64	1.80	2.33
2. Bölge	1.43	1.90	1.69
3. Bölge	0.69	1.19	1.17
4. Bölge	1.39	0.78	0.55
İl ve ilçe merkezi nüfus artışı (%)
Türkiye	7.77	2.23	2.58
1. Bölge	11.52	2.00	2.62
2. Bölge	10.44	3.16	2.83
3. Bölge	2.44	2.69	3.15
4. Bölge	1.77	1.53	1.43
Belde ve köy nüfus artışı (%)
Türkiye	-14.08	-0.84	-1.43
1. Bölge	-51.11	-0.63	-1.20
2. Bölge	-13.64	-0.80	-0.84
3. Bölge	-2.33	-1.54	-2.57
4. Bölge	0.91	-0.22	-0.64

Teşvik bölgelerine göre illerin nüfus artış hızları
	1. Bölge	2. Bölge	3. Bölge	4. Bölge	TOPLAM
Nüfusu azalan il sayısı	3	0	10	15	28
Nüfusu ortalamadan az artan il sayısı	4	5	10	12	31
Nüfusu ortalamadan hızlı artan il sayısı	7	5	7	3	22
TOPLAM	14	10	27	30	81