Enflasyon vergi indirimlerine ve enerji fiyatlarındaki düşüşe rağmen, mayıs ayında beklentilerin üzerine artarak yüzde 0.64 yükseldi. Buna karşın tüketici fiyatlarındaki yıllık artış hızı, mart ayına göre 0.89 puan gerileyerek yüzde 5.24’e indi. Yıllık enflasyondaki düşüş eğiliminin mayısta da sürmesiyle TÜFE, Temmuz 1970’te gördüğü yüzde 4.3 düzeyinden bu yana 39 yılın en düşük düzeyine indi.
Mayıs ayı enflasyon beklentisi Merkez Bankası’nın son anketine göre 0.40 düzeyindeydi. CNBC-E’nin yaptığı ankete göre ise mayıs ayı enflasyon beklentisi, ortalama yüzde 0.45 idi. Böylece mayıs ayı enflasyonu, her iki tahminin de yarı yarıya üzerine çıktı.
TÜFE HAZİRANDA YÜKSELEBİLİR
TÜFE, Mayıs 2008’den bu yana görülen en yüksek aylık artışı gösterirken çekirdek enflasyonlardaki aylık artış, iki aydır üst üste genel enflasyonun üzerine çıktı. Ayrıca geçen yılın haziran ayından itibaren enflasyon artışının düşük düzeye inmiş olması da göz önüne alındığında, düşüş trendini destekleyen baz etkisi de hazirandan itibaren ortadan kalkacak. Bu durumda TÜFE’de Ekim ayı sonrasından bu yana süren kesintisiz düşüş sürecinin sonuna gelindiği söylenebilir. Bu nedenle haziran ayında yıllık enflasyonda bir artış görmek mümkün.
TÜFE’deki yüzde 0.64’lük artışa karşın mayıs ayında çekirdek I Endeksi yüzde 1.79, H Endeksi yüzde 1.39 ve G Endeksi yüzde 1.66 yükseldi. Buna rağmen her üç çekirdek endeksin yıllık artış hızlarındaki düşüş eğilimi mayısta da sürdü. Yıllık enflasyon yüzde 3.17, H Endeksinde yüzde 3.03 ve G Endeks’inde yüzde 4.48’e indi. Yıllık çekirdek enflasyonlar, yüzde 5.24 olan genel endeksin altında bulunuyor.
GİYİM VE GIDA YUKARI ENERJİ AŞAĞI ÇEKTİ
Nisan ayında sürpriz bir şekilde yüzde 10.95’lik bir sıçrama gösteren giyim ve ayakkabıdaki fiyat artışı, mayısta da aynı eğilimini korudu. Giyim ve ayakkabıda fiyat artışı, mayısta daha da hızlanarak yüzde 11.46’ya çıktı. TÜFE’de yüzde 7.22 ağırlığa sahip olan giyim ve ayakkabının aylık enflasyona katkısı, 0.79 puan ile genel enflasyon rakamının bile üzerine çıktı.
Enflasyonun yüksek çıkmasında gıda fiyatlarının da göreli olarak yüksek bir artış kaydetmesi de etkili oldu. Yüzde 0.19 yükselen gıda fiyatları, yüzde 28.03’lük ağırlığı nedeniyle TÜFE’ye 0.05 puanlık bir katkıda bulundu.
Doğalgaz ve elektrik fiyatlarındaki indirimler ile ev eşyalarındaki ÖTV ve KDV indirimleri, enflasyonu aşağı çeken faktörler oldu. Doğalgaz ve elektrikteki indirim konutlarda enerji maliyetlerini yüzde 4.12 oranında aşağı çekti. Enerjideki düşüşün etkisiyle konut kalemindeki enflasyonda yüzde 1.91’lik bir düşüş meydana geldi. Enflasyona katkısı yüzde 18.63 olan bu kalemdeki düşüş, TÜFE’yi 0.34 puan aşağı çekti.
VERGİ İNDİRİMİ ETKİSİ SADECE MOBİLYADA
İç piyasayı canlandırmak için uygulamaya giren KDV ve ÖTV indirimlerinin, enflasyonu aşağı çeken etkisi, mobilya dışında kalmadı. Mobilyada fiyat düşüşü sürerken, ev aletleri ve otomobilde fiyatlar yukarı döndü.
Mobilyanın içinde yer aldığı mobilya, mefruşat, halı ve diğer yer döşemeleri kaleminde mayıs ayında fiyatlar yüzde 0.79 düştü. Mobilya kaleminde fiyatlar nisan ayında da yüzde 6.7 oranında düşmüştü.
Otomotivde mart ve nisan ayındaki düşüşlerden sonra mayıs ayında fiyatlar yüzde 1.15 oranında yükseldi. Otomobilde fiyatlar martta yüzde 6.2, nisanda ise yüzde 4.8 oranında düşmüştü.
Beyaz ve elektronik elektronik eşya kalemlerinin yer aldığı ev aletlerinde ise fiyatlar mayısta yüzde 0.50 yükseldi. Ev aletlerinde fiyatlar martta yüzde 4.3, nisanda ise yüzde 2.1 düşmüştü.
ÜFE’DE DEFLASYON SÜRÜYOR
Tüketici fiyatları beklentilerin üzerinde artarken, üretici fiyatları tam tersine beklentilerin tersine düşüş gösterdi. CNBC-E anketine göre mayıs ayında üretici fiyatlarında yüzde 0.61’lik bir artış beklenmesine karşın, üretici enflasyonu yüzde 0.05 oranında düştü.
Nisan ayında yıllık artış hızının eksiye inmesiyle deflasyon ortamıyla tanışan üretici fiyatlarıdaki yıllık kayıp, mayısta 2.11 puan daha arttı. Mayıs itibarıyla üretici fiyatlarındaki yıllık düşüş yüzde 2.46 oranına ulaştı.
Üretici fiyatlarında mayısta eksi yüzde 2.46’ya düşen enflasyon, 45 yılın en düşük düzeyine inmiş bulunuyor. ÜFE’nin geldiği düzey, Toptan Eşya Fiyatları Endeksi’nin (TEFE) Haziran 1964’te gördüğü eksi yüzde 2.55 rakamından bu yana görülen en düşük düzeyi oluşturuyor.
ÜFE’yi sanayi ve enerji fiyatları aşağı çekerken gıda fiyatları yükselme yönünde etkiledi.
MERKEZ FAİZ İNDİRİMİNDE FRENE BASABİLİR
TÜFE’nin mayısta beklentilerden fazla artması, çekirdek enflasyon artışının iki genel enflasyonun üzerine çıkması ve baz etkisinin hazirandan itibaren olumsuz etki yapacak olması, enflasyonun önümüzdeki aylarda artış göstermesi ihtimalini çok güçlendirdi. Bu koşullarda Merkez bankası’nın 0.50 puanlık faiz indirimlerine son vermesi bekleniyor.
Ancak enflasyonun halen yılsonu hedefi olan yüzde 7.5’in oldukça altında olması, Merkez Bankası’na hala faiz indirimi imkanı da tanıyor. Bu koşularda Merkez Bankası PARA Politikası Kurulu’nun 16 Haziran’daki toplantısında 0.25 puanlık bir faiz indirimine gitmesine daha yüksek olasılık veriliyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder