İstihdamda öncü depremin hasarı bile korkutucu

Yılın son çeyreğinin ortalamasını yansıtan Kasım dönemi istihdam verileri, ekonomide ciddi daralmanın, tüm toplum kesimlerini ve her büyüklükteki işletmeleri derinden sarsmaya başladığını gösteriyor.

4. çeyrek istihdam verilerini farklı toplum kesimleri ve farklı işletme büyüklükleri açısından irdelediğimizde görünen manzara şöyle:

* Minik işletmeler: 10 ve daha az kişinin çalıştığı mikro işletmelerde, bir yıl öncesine göre toplam 439 bin istihdam kaybı var. 11-19 kişinin çalıştığı minik işletmelerin istihdamı ise bir yıl öncesine göre 99 bin kişi azalmış durumda. Sonuç olarak 20’den az kişinin çalıştığı işletmelerdeki toplam istihdam kaybı 538 bin gibi korkutucu bir düzeyde. Başlayan ekonomik krizin ilk vurduğu kesim küçük işletmeler olmuş gözüküyor.

* Küçük işletmeler: 20-49 kişinin çalıştığı orta işletmelerde de 159 bin kişilik bir istihdam kaybı var. Küçük işletmelerde istihdam kaybının en yüksek olduğu sektörlerin başında 191 kişiyle idari ve destek hizmet faaliyetleri geliyor. İkinci sırada ise 80 bin kişilik istihdam kaybı ile inşaat yer alıyor.

* Orta ve büyük işletmeler: 50 ve daha fazla kişinin çalıştığı orta ve büyük işletmelerde ise bir yıl öncesine göre 486 bin kişilik bir istihdam artışı var. Bu rakama bakarak orta ve büyük işletmelerde işlerin yolunda olduğu veya onların krizden hiç etkilenmediği sonucuna varmak son derece yanlış. Çükü bu istihdam artışı, eğitim, sağlık ve kamu yönetimi, savunma gibi kamuya dayalı sektörlerden kaynaklanıyor. Bu üç sektördeki orta ve büyük işletmelerde istihdam artışı 665 bin kişi. Bu üç sektörün dışındaki sektörlerdeki orta ve büyük işletmelerde ise toplam 182 bin istihdam kaybı var.

* Emekçiler: Ücretli, maaşlı ve yevmiyeli çalışan emekçilerin istihdamında bir yıl öncesine göre sadece 4 bin kişilik azalma gözüküyor. Ama bunun da nedeni eğitim, sağlık ve kamu yönetimi, savunma sektörlerindeki kamu istihdamındaki artış. Bu üç sektörde ücretli istihdamındaki artış 816 bin. Dolayısıyla diğer sektörlerdeki emekçi istihdamı kaybı 821 bin gibi korkunç bir düzeyde. Emekçi istihdamı mikro işletmelerde 247 bin, minik işletmelerde 93 bin, küçük işletmelerde 158 bin kişi azalmış durumda.

* Çitçi, esnaf ve sanatkarlar: Krizin başlangıç aşamasında en fazla hasar alan kesim emekçilerin yanısıra kendi hesabına çalışan esnaf, sanatkar ve çiftçiler. Kendi hesabına çalışanlardaki toplam istihdam kaybı 101 bin kişi. Çoğunluğu bu grupla birlikte çalışan ücretsiz aile işçilerindeki istihdam kaybı ise 115 bin kişi. 10’dan az kişinin çalıştığı mikro işletmelerde kendi hesabına çalışan istihdamında 101 bin, ücretsiz aile işçisi sayısında 132 bin düşüş var.

* İşverenler: Ekonomik krizin öncü sarsıntılarından, işverenler de etkilenmiş durumda. Orta ve büyük işletme sahibi işveren sayısında 4 bin, küçük işletme sahiplerinde 15 bin, minik işletme sahiplerinde 5 bin düşüş var. Bu veriler, iflasların her büyüklükteki işletmelere yayıldığını ortaya koyuyor. İşveren sayısında artış olan tek kesim 10 ve daha az sayıda kişinin çalıştığı mikro işletmeler. Bu gruptaki işveren sayısında 41 bin kişilik bir artış var. Ancak diğer verilere baktığımızda mikro işletme sayısındaki artışın küçük işletmelerin, kriz yüzünden iyice küçülerek mikro ölçeğe düşmesinden kaynaklandığını söyleyebiliriz.

İşletmelerin gerçek durumu böyleyken, 2.5 milyon istihdam yaratma vaadlerinin hiçbir inandırıcılığı yok.

* İLGİLİ VERİLERİ BURADAN İNDİREBİLİRSİNİZ/ işyeri büyüklüğü ve sınıflara göre istihdam 2018-4 çeyrek.xls